|
İSKƏNDƏRNAMƏ - Şərəfnamə
Ancaq onu iki dəyirman dartdı. Çeşməni keçirmək fikriylə ələ İskəndər at çapdı min zəhmət ilə. Dirilik verən bir çeşmə dilərkən, Çeşmədən göyərdi sulu bir çəmən. Çeşməni ararkən qırx gün at saldı, Onu tapmayaraq kölgədə qaldı. Atəşmi düşmüşdü şah ürəyinə, Uymuşdu çeşmənin xoş ahənginə. Çeşmədən kölgə yox, gümüş nur çıxar, Ancaq çox az olur kölgəsiz sular. Çeşməyə lazımsa onun kölgəsi, Neçin kölgəsizdir günəş çeşməsi? Içməli olursa çeşmə günəşdən, Kölgədə qalmışdır o çeşmə nədən? Çeşmədə kölgəlik yaxşıdır tozdan, Bunda sərinlik var, onda həyəcan. Şah o kölgəlikdə tapmadı çara, Gündüzü olmuşdur kölgədən qara. Əbədi həyata ümid bəslərkən, Indi can qayğısı çəkir hər yetən. Padşahın ümidi söndüyü zaman Qayıtmaq istədi gəldiyi yoldan. Düşündü, nə tədbir eləsin barı, Qaranlıq kölgədən çıxsın dişarı. O yolda qarşıya çıxdı bir mələk, Padşahın əlinə o əl çəkərək, Dedi: "Bu dünyanı keçirdin ələ, Belə çiy xülyadan doymadın hələ?" Ovcuna buraxdı pul qədər bir daş, Dedi: "Tut bu daşı canından da baş! Bu daşlıq dünyada çalış, tök tədbir, Bu ağırlıqda daş əlinə keçir! Qəlbində minlərlə olsa da dilək, Bu daşın tayıyla doyarsan, bişəkk". O daşı İskəndər aldı mələkdən, Gözündə yox oldu ona daş verən. O zülmət içində çapdı İskəndər, Gözündə bir zülmət, könüldə kədər. Bir hatif səsləndi ona qeybdən: "Qisməti hər kəsə yazıdır verən! İskəndər zülmətə doğru at çapar, Xızr isə çeşməni işıqda tapar. Ararkən tapmadı çeşmə İskəndər, Xızra qismət oldu, gördü çox səmər. Yüzü halva üçün yandırar ocaq, Halva şirin eylər bir ağzı ancaq". Başqa bir səs gəldi ki: "Ey əhli-Rum! Bu gözəl ölkədə var parlayan qum. Peşiman olacaq onu götürən, Dizinə vuracaq heç götürməyən". Keçirkən parlayan qumdan hər nəfər Götürdü bəxtinə görə bir qədər. O yerdə şah gördü çox hikmət, çox raz Ki, ondan birini söyləmək olmaz! Israfildən, Surdan bir bəhs açaraq, Demədim, məqsəddən düşməyim uzaq, Açmış bu mədəni başqa bir şair[260], Yenidən bir əsas qurmaq çətindir. Əli çatmayınca həyat suyuna, Qayıtdı şah işıq çeşmə yoluna. İskəndər orduya verincə fərman, Işığa döndülər zülmət yolundan. O yeni cığırla gəldiyi yoldan Bələdçi olmuşdur o dərdli madyan. Qırx gün yol getdikdən sonra qaranlıq Getdikcə çəkildi, göründü işıq. Al günəş buluddan çıxdığı zaman Qan-tərə batmışdı o susuzluqdan. Qismətsiz bir şeyə göstərdi həvəs, Qismətin deyilsə çalışma əbəs! Ruzi arxasınca qaçmaq nə gərək! Sən otur, ruzinin özü gələcək. Biri toxum səpər, o biri biçər, Bəxtiyar odur ki, bu sözü dinlər. Hər şeyi özünçün əkmək nə yarar? Dünyada hesabsız ruzi yeyən var! Keçənlər zəhmətlə əkdiyi bağdan Gələnlər meyvəni dərmiş hər zaman. Keçənlər bir çox şey əkmişdir bizə Biz də əkməliyik gənc nəslimizə. Dünya bir tarladır, diqqətlə baxsaq, Hamı bir-birinə cütçüdür ancaq.
İSKƏNDƏRİN ZÜLMƏTDƏN ÇIXMASI
Saqi, ver ürəyə yatımlı meydən! Ver ki, meyxoş gəlir ömür gənc ikən! O meylə ağzımı isladım bir an, Bəxtimi daha gənc eləyim ondan. Oyanıq taleyi olunca rəhbər, Zülmətdən dişarı çıxdı İskəndər. Çox gözəl rəhbərlik eylədi madyan, Bir az da azmadı getdiyi yoldan. İlk gündə keçdiyi zülmət xəttinə Pərgartək yenidən qayıtdı yenə. Padşaha taleyi elədi kömək, İşıqlı dünyaya çıxdı sevincək. Cilovu parlatdı ordu səmtinə, Ancaq çatmamışdı öz diləyinə. Bu işdən ürəyi sınmadı ancaq, Ruzini qismətlə mümkündür tapmaq. Heyvan tapmadısa, kədər yox bunda, Heyvantək ölmədi heyvan yolunda[261]. Darılma sənə üz verdikdə kədər, Ondan da böyük bir dərddən qıl həzər! Hər gün bu çöllərdə gəzmək çıl-çılpaq Yaxşıdır, ya dəniz dibinə batmaq? Doğrudur, ağrıdan hər baş incinər, İnciməz qılınc, gürz yarası qədər. Dünyada hər işdən çətin bir iş var, Ürəyi möhkəmə olur zəfər yar. Qumluqdan aldığı şeyləri ordu Töhfədir deyərək qarşıya qoydu. Daşların hamısı qırmızı yaqut, Gözlərə nur verir, ürəklərə qut. Daşdan az götürən düşmüşdü dərdə,
|