Bədəndən gah ayaq qoparır, gah baş.

Tutunca qarşıya çıxan yağını

Qırır gah belini, gah ayağını.

Qocaman gövdəli cəsur bir atlı,

Döyüşdə sınanmış bir yel qanadlı

At sürdü, meydanda ucaltsın boyun,

O qızğın atəşlə oynasın oyun.

Görüncə bu nəhəng onu uzaqdan.

Tutmaqla yırtmağı çəkmədi bir an.

Meydana başqa bir pəhləvan çıxdı,

Bir anda onu da atından yıxdı.

Böyləcə əl atar-atmaz çomağa

Bir neçə igidi sərdi torpağa.

Çox ürək yardı o yırtıcı aslan,

Ən cəsur mərdlərin bağrı oldu qan.

Hər ağıl sahibi edərdi heyrət:

Nə insan, nə divdi o zorba xilqət!

Gündüzə səs vurdu qaranlıq gecə

Al günəş başını yerə dikincə.

İskəndər bu işə çox heyrət etdi,

Məclisdə qapalı məsləhət etdi:

"Bəladır bu insan öldürən qoçaq,

Onunla döyüşə acizdir bu xalq.

Silahsız bu adam qarşı gəlirkən,

Silahlı igidlər qaçır önündən.

Nəsilcə, şübhəsiz, bu insan deyil,

Olsa da, bu abad torpaqdan deyil,

Virana yerdəndir, vəhşi xilqəti,

Insana bənzəyir yalnız surəti".

Orduda tapıldı onu tanıyan,

Baş əydi, təmkinlə dedi: "Hökmüran!

Madam ki, əmr edir adil padişah,

Şahı o vəhşidən eyləyim agah.

Bir dağ var, zülmətə yaxındır qolu,

Tük kimi incədir gedilən yolu.

O yerdə yaşar bu xilqətdə insan,

Tərkibi torpaqdan, gücü poladdan.

Onların əslini doğru bilən yox,

Əslindən, irqindən xəbər verən yox.

Hamısı göygözdür, qırmızıyanaq,

Aslandan da qorxmaz bu acıqlı xalq.

Çox dayanıqlıdır, güclüdür onlar,

Meydanda biri bir ordu dağıdar.

Erkəyi, dişisi dolsa hiddətə,

Dünyanı çevirir bir qiyamətə.

Silahda, döyüşdə sınaqları var,

Savaşdan başqa şey tanımaz bunlar.

Görməmiş onlardan ölən, bir nəfər,

Arabir görünür yalnız dirilər.

Bunların sərvəti qoyundur ancaq,

Hər zaman qoyunla keçinir bu xalq.

Yunladır bunların ticarətləri,

Yoxdur bundan başqa bir sərvətləri.

Kimsədə tapılmaz xəzinə, sərvət,

Bunların var-yoxu samurdur, əlbət.

Ən incə, dəyərli, qara samurlar

Ancaq bu ölkədən, bu yerdən çıxar.

Hər qadın, erkəyin alnında geniş

Kərgədan kimi bir buynuz göyərmiş.

Bunların buynuzu olmasa, inan,

Surətcə seçilməz bu çirkin rusdan.

Baş, sima, təbiət, biçimsiz peykər,

Baxdıqca ən çirkin xoruza bənzər.

Kim yatmaq istərsə - gənc olsun, qoca.

Qonar şahin kimi uca ağaca.

Buynuzu bənd edər qalın budağa,

Div kimi tərpənməz, başlar yatmağa.

Yaxından budağa baxdığın zaman

Asılmış əjdaha görərsən ordan.

Yorğun da olsalar yatmazlar əsla,

Çünki yatmaq ziyan verər ağıla.

O yerə arabir gəlirkən ruslar

Ağacdan asılmış o divə baxar.

Bu yığnaq özünü o divdən gizlər,

Ona yanaşmağın yolunu izlər.

Onu bir kəndirlə salarlar bəndə,

Boynunu çəkərlər dəmir kəməndə.

Möhkəm bağlayınca zənciri, bağı,

Onu əlli nəfər çəkər aşağı.

Əsir olduğundan tutunca xəbər,

Dönər ildırıma, nərildər, kükrər.

Dartınıb qırarsa zənciri, bağı,

Əlindən qurtulmaz onun bir yağı.

Bir ziyan verməsə möhkəm bağına,

Gətirərlər onu rus torpağına.

Açılmaz o qalın zəncir boynundan,

Gəzdirib çox qazanc alırlar ondan.

Onu gəzdirərlər kəndlərdə ev-ev,

Onlara çox sərvət qazanır bu dev.

Ruslarla bir dava düşdüyü zaman

Bu canlı fil ilə qızışar meydan.

Zəncirə çəkilər güclü əjdaha,

Boynundan zənciri açmazlar daha.

Belə od meydana çıxsa, qorxudan

Üzlərdə rəng qalmaz, bədənlərdə can.

İskəndər o bəla haqqında daldı,

Bu dastan beyninə bir atəş saldı.

Dedi: "Bu iş məni qorxudan deyil,

Ox çubuqları bir ormandan deyil.

Bu uca taleyim mənə olsa yar,

O divin başı da nizəmdə oynar".

Şəfəq gün doğandan çıxarınca baş

Qaranlıq Məğribdə gizləndi yavaş.

Şərq şahı orduya verdi yaraşıq,

Ancaq div haqqında fikri qarışıq.

Sağ qolda dayandı rumlu, bərbəri,

Tutmuş Yəcuc kimi sədd-İskəndəri.

Dar gözlü çinlilər solu almışdı,

Onların gücündən yer daralmışdı.

Ordunun qəlbində igid İskəndər,

Atı da altında bir dağa bənzər.

O yanda rus ilə Bərtas və Alan

Harın atlar kimi coşurdu hər an.

Təbillər zənglərlə olmuş həmahəng,

Borular gurlayır məhşər surutək.

Dağ yaran nağara etdikcə fəryad,

Simurğ Qaf dağında salırdı qanad.

Coşduqca şeypurun, neyin naləsi

Tanrıya ucaldı sığıntı səsi.

Çarpışan ordular deyirdi: - Görək