Qonaq Kitabı
YEDDİ GÖZƏL

Çirkaba dönübdür bütün bədənim.

Çimim tez burada, qoy laməhala,

Sonra da tərtəmiz düzəlim yola.

Sonra küpü daşla parçalayım mən,

Heyvanlar qurtarsın əziyyətlərdən.

Bişr dedi ki: – Ey qəlbi saf, gedək,

Küpü bulandırmaq nəyinə gərək?

Sevinib əyildin sudan içməyə,

Tökürsən içinə indi kir niyə?

Hər kim ki, saf sudan içsə bir gilə,

Əyilib içinə tüpürməz belə.

Aynanı sürtməyə sirkə vurulmaz,

Saf dəxi tortayla bulandırılmaz.

Üzsə bir yolçunu əgər yanğısı,

Yenidən can verər ona şirin su.

Sanma ki, nəsihət ona kar etdi,

Öz bəd əməlini aşikar etdi.

Soyunub, paltarı yığdı bir yerə,

Atıldı sulara o birdən-birə.

Bu küp deyildi, bir quyuydu, quyu,

Bitib tükənməzdi içinin suyu.

Əcəl zirəkliklə yola getmədi,

Can atdı nə qədər, təsir etmədi.

Su doldu ağzına, əcəli çatdı,

Nəhayət quyunun içində batdı.

Bişr sudan ötrü yandı dərindən,

Tökdü su üstündə su gözlərindən.

Dedi: – Haramzada, bu xam oğlu, xam,

Salamını mənə eylədi haram.

Qorxuram bu çirkin xasiyyətilə

Küpün saf suyunu döndərsin lilə.

Suyu çirki ilə bulandırar o,

Daş alıb saxsını birdən qırar o!

Belə bir düşüncə pislərdən törər,

Nəinki ağıllı kəslərdən törər.

Kimsənin olmasın belə yoldaşı,

Batsın eləsinin görüm ki, başı.

Dalınca deyindi onun bir qədər,

Gözlədi, görmədi kişidən əsər.

Durub axtarmağa yönəldi onu,

Bilmirdi xacənin qərq olduğunu.

Batmış gördü suda öz yoldaşını,

Küpün qırağına əymiş başını.

Təəccüb eylədi suya baxaraq,

O yüksək ağacdan kəsdi bir budaq,

Ya bir nizə qədər, ya bir az uzun,

Yondu qabığını həmən çubuğun.

Dəniz ölçən kimi ağacı aldı,

Tez götürüb küpün içinə saldı.

Küp demə, küp demə, quyudur, quyu,

Kərpic divarlara qalxmışdı suyu.

Zay etməsin suyu gələn heyvanlar

Deyə quyu üstə yarım saxsı var.

Çıxartdı quyudan bədbəxt oğlunu,

Torpaq quyusuna gətirdi onu[214].

Doldurdu qəbrini torpaqla, daşla,

Durdu baş ucunda dedi, təlaşla:

“Hanı zirəkliyin, fikrin, xəyalın?

Düyünləri açan ağlın, kamalın?

İnsanlar, pərilər düşərkən dara

Hanı öyündüyün, bildiyin çara?

Nədir o, deyirdin: yeddi fələkdən

Qeybi kəmənd ilə çəkən mənəm, mən!

Nə kişi, nə qadın olan, de, sənin

Nə oldu hünərin, on iki fənnin?

Əvvəldən bilirdin hər olacağı,

Zirəkdin, görürdün dalı, qabağı.

Uzaqgörücüydün, niyə görmədin?

Bu açıq quyudan xəbər vermədin?

Az eyləmədik biz bu sudan söhbət,

Gəldi ortalığa hər cür hekayət,

Çox uzatdıqsa da biz küp fəslini,

Söyləyə bilmədik işin əslini.

O küpün suyuna biz nələr atdıq,

Demək küpümüzdə tonqal qalatdıq.

O kargahın[215] başqa bir naxşı vardır,

Bizim haqq-hesabdan xeyli kənardır.

Fələk bu kəndiri düyün edəli

Çatmayır ucuna kimsənin əli.

Bu yolda hər nə ki, dedik, neylədik,

Səhv etdik hamını, yanlış eylədik.

Sən qərq oldun suda, mən tapdım nicat,

Şükür edənləri bəsləyir həyat.

Sən ona tor dedin, uzağa düşdün,

Özün heyvan kimi duzağa düşdün.

Mənim yaxşı getdi ona gümanım,

Fikrim yaxşı oldu, qurtardı canım”.

Söyləyib bunları qalxdı ayağa,

Gah sola baş vurdu, gah baxdı sağa.

Misri paltarını bu yanda gördü,

Onu, əmmaməni alıb götürdü.

Açınca bağlını dərhal sürüşdü,

Torpağın üstünə bir kisə düşdü.

Nə görsə yaxşıdır, köhnə pullardı,

Kisədə min Misir qızılı vardı.

Yumdu gözlərini qızıl mehrinə,

Möhürləyib zəri qoydu yerinə.

Dedi: “Yaxşısı ki, paltarlarını,

İpək əmmaməni, bütün varını

Toplayım bir yerə, yığım, bağlayım,

Gəzim, qohumunu qoy soraqlayım.

Soruşub evini onu biləndən,

Verim əyalına əmanəti mən.

Köməyim dəymədi ona, qoy yenə

Xəyanət etməyim əmanətinə.

Tutsam əgər mən də o tutan işi,

Yeyərəm demək, o yeyən bişmişi”.

Belə düşünərək yola düzəldi,

Bürkülü səhradan şəhərə gəldi.

Getdi öz evinə əvvəl birbaşa,

Sonra da baş çəkdi qohum-qardaşa.

Şəhərdə iki gün asudə oldu,

Dadlı xörəklərlə keyfi duruldu.

Alıb əmmaməni düzəldi yola,

Hamıdan soruşdu: “Bunun kim ola

Sahibi?” Bir kişi söylədi ki: “Sən

Hələ bir qədər də yol getməlisən.

Məhəlləsi filan, döngəsi filan,

Yeddinci ev üstə şahanə eyvan,

Onun binasıdır həmən imarət,



 
[ 1-15 ] [ 16-30 ] [ 31-45 ] [46] [47] [48] [49] [50] [51] [52] [53] [54] [55] [56] [57] [58] [59] [60] [ 61-75 ] [ 76-90 ] [ 91-98 ] 
 
© 2011 Ədəbiyyat portalı - www.azerlit.info