Mən kimi yoxsula olmaz nazlı yar.

Onun kamalı var, xoş camalı var,

Olacaq qisməti, kimin malı var.

Onlardandır bu gün dolanacağım,

Mümkünmü üstəlik qohum olmağım.

Yaxşı olar belə qorxulu yerdən

Zirəklik eyləyib köçüm gedim mən”.

Keçmişdi bu işdən bir həftə tamam,

Xeyir evə döndü çöldən bir axşam.

Çırpındı qəfəsdə olan quş kimi,

Xəznə üstə kasıb oturmuş kimi.

Təşnəydi, önündə dirilik suyu,

Sanki hiss edirdi keçən yanquyu.

O gecə ağrıdı qəlbinin başı,

Yerdə gül bitirdi gözünün yaşı.

Kürdə söylədi: “Ey qərib bəsləyən,

Çəkdin kimsəsizin çox nazını sən.

Göründü sayəndə bu cahan mənə,

Verdin ürək mənə, təzə can mənə.

Evində bəslənib izzət görmüşəm,

Süfrəndən yemişəm, nemət görmüşəm.

Damğanın yeridir alnımda dərin,

Dediyimdən çoxdur sənin hörmətin.

Bil, ətrin yaşayır şirin canımda,

Süfrənin yağıdır, qaynar qanımda.

Süfrənin önündə bir acizəm mən,

Canımı verərəm əgər istəsən.

Yetər ki, bu qədər qonağın oldum,

Bəsdir əzab çəkdim, artıq yoruldum.

Süfrəndən bu çörək yediyim qədər

Sənə şükr eyləyə bilsəydim əgər,

Haqqını verməyə yaradan tarı

Mənə kömək əli verəydi barı.

Ayrılıq gəlsə də çox ağır mənə,

İcazə ver artıq, gedim, vətənə.

Çoxdandır vətəndən duşmüşəm uzaq,

Elimdən, köçümdən irağam, iraq.

İstəyirəm səhər olduqca erkən

Düzəlim yoluma evə doğru mən.

Getsəm də əməyin itməyəcəkdir,

Qapından hümmətim getməyəcəkdir.

Sən nur çeşməsisən, işığın əyan,

Arzum budur məni unutmayasan.

Yetir köməyinlə pərü bal mənə,

Verdiyin çörəyi et halal mənə”.

Xeyir öz sözünü qurtardı, durdu,

Sanki var-yoxuna kürdün od vurdu.

Tökdü göz yaşını kürd neysan kimi,

Qopdu hay-küy həzin bir fəğan kimi.

Beyinlər qurudu, gözlər ağladı,

Qızın ağzındakı sözlər ağladı.

Ağlayıb, ağlayıb durdular guya,

Axar su çevrildi donan bir suya,

Aqil kürd qaldırdı sonra başını,

Evi xəlvət edib çatdı qaşını,

Xeyrə söylədi ki: “Sən, ey mehriban,

Ağıllı, cürətli, mötəbər oğlan,

Tutaq ki, getmisən doğma şəhərə,

Tikan batıracaq sənə, bil, hərə.

Nemət buradadır, naz bu məkanda,

Nə var, əlindədir – yaxşı, yaman da.

Yaxşılar cilovu verməzlər pisə,

Satmazlar dostları yada, nakəsə.

Bollu dövlətim var, ağım, qaram var,

Bir də ki, çox əziz ciyərparam var.

Zəhmət sevəndir o mehriban çiçək,

Çirkinlikdir ona yaxşı deməmək.

Müşk əgər olarsa nafədə nihan,

Onun xoş ətrini duyar bu cahan.

Ürəyin xoşlasa o dilbəri, biz

Canımızdan səni saxlarıq əziz.

Belə bir qıza ki, yetişmiş azad,

Öz əlimlə səni seçirəm damad.

Dəvədən, qoyundan, maldan nəyim var,

Verərəm, çoxalar, sərmayən artar.

Mən də aranızda nazla, nemətlə,

Əcəl gələnədək yaşaram belə”.

Kürddən görən zaman belə şəfqəti,

Ona şükür etdi, qalxdı hörməti,

Söhbətə şadlıq da qatdılar onlar,

Nazla, sevinc ilə yatdılar onlar.

Harun üzlü səhər bağlayanda bel,

Zəng kimi səsləndi xoruz, durdu el[263];

Uğurlu talelə süzüb dörd yanı,

Çıxdı öz taxtına məşriq soltanı.

Kürd vida eylədi şirin yuxuya,

Oyandı görməyə tədarük toya.

Nikah ki, birliyin əsas şərtidir,

Onunla nəsillər inkişaf edir.

Verdi Xeyrə qızı, yaşayın, deyə

Qoşdu Ütaridi parlaq Zöhrəyə.

Həyat çeşməsini tapdı bir ölü,

Günəş nurlandırdı o tutqun gülü.

O baldodaq saqi, susamış Xeyrə

Bir şərbət verdi ki, dəyər kövsərə.

Ona çeşmə suyu verdisə əvvəl,

İndi həyat suyu bəxş etdi gözəl.

Yaşadılar belə sevincək, qoşa,

Yoxdu həsrətləri bir şeydən, haşa!

Əhdi gətirdikcə bu cütlər yada,

Çox şad yeyirdilər vardan dünyada.

Kürdün nə qədər ki, mayası vardı,

Verdi bu bir cütə, verdi qurtardı;

Bütün sürüləri, dövləti, varı

Axdı Xeyrə tərəf, kürəkən sarı...

Bir gün sulu yerdən, ağaclı yerdən,

Başladı köç geniş səhraya birdən.

Xeyir, can dərmanı, olduqca uca,

O səndəl qoxulu yaşıl ağaca

Yanaşıb, dərdikcə dərdi şaxlardan,

İnsanın əlacı göy yarpaqlardan.

Əlacdır sevdaya bir şax yarpağı,

Digərindən tapır şəfa göz dağı.

Yığdı bir çuvala basdı mala-mal,

Dəvənin üstünə yükləndi çuval.

Yarpağın sirrini saxladı pünhan,

Yadından hamının çıxdı o dərman.

Düşdü bir şəhərə onların rızı,

Bu şəhrin şahının gözəl bir qızı

Tutulmuş sevdaya, bəd bir azara,