Qarşıma bişmiş çıx, bu xamlıq nədən?

Düşünən kəslərin tərəzisində

Bunların çəkisi, söylə, nədir, nə?

Evdə böyütdüyüm qullarıma mən

Göz ucuyla verdim işarə həmən,

Əmrimi yerinə tez yetirdilər,

Sandığımdan xalis zər gətirdilər.

O nəqd ki, qiymətdə gəlməz ölçüyə,

Yenidən qəssaba etdim hədiyyə.

Arzumu bilməyən, xəbərsiz kişi

Sıxıldı görüncə bu nəvazişi.

Dedi: – Ey əzizim, hələ sənin mən

Əvəzlə çıxmadım xəcalətindən,

Nədir bu töhfələr – verdin dübarə?

Utanmaq yeridir, ancaq nə çarə.

Qaytarmadım sənə bu nemətləri

Ki, öz sahibinə qayıtsın geri.

Qaytardım, bilirəm, çünki bu dövlət

Əvəzsiz, əməksiz tapılmaz əlbət.

Artırdın xəznəyə bir də xəznəni,

Sən şadsan, öldürür xəcalət məni.

Məndən bir istəyin varsa, bəyan et,

Yoxsa, al bunları, vermə xəcalət.

Gördüm eyləyəcək o kömək mənə,

Verdi bu hal yaman güc, ürək mənə.

Söylədim tez ona əhvalatımı,

Niyə bu şəhərə sürdüm atımı,

Dağları, daşları quş kimi süzdüm,

Şahlığa göz yumdum, əlimi üzdüm?

Gəldim, xəbər tutum, öyrənim, bəlkə,

Şadlıqdan əl çəkib nədən bu ölkə?

Səbəbsiz nə qəmdir çökmüş diyara?

Başdan-ayağadək geyinmiş qara?

Eşitcək bu sözü qəssab qonaqdan,

Sanki quzu ürkdü bir yalquzaqdan.

Qəlbi qopan kimi daldı bir saat,

Xəcalətli kimi hey baxdı mat-mat.

Dedi: – Yerli deyil etdiyin sual,

Soruşdun, ətraflı, doğru cavab al.

Gecə saçan kimi kafura ənbər,

Göz-gözü görmədi, qaraldı şəhər.

O mənə söylədi: – Zamandır, oyan,

İstəyə çatmağa, amandır, oyan.

Qalx, sənə göstərim gizli surəti,

Açım istədiyin sirri, hikməti.

Çıxdı haman saat otaqdan çölə,

O öndə, mən dalda – yol getdik belə.

O getdi, mən getdim, ətraf qaranlıq,

Bir məndim, bir oydu, yoxdu xəlayıq.

Getdi, insanlardan uzağa vardı,

Məni xarabaya çəkdi, apardı.

Xəlvəti mənzilə yetişən zaman

Pəritək pərdədə biz olduq nihan.

Bağlı bir səbəti götürüb yavaş

Mənim qabağıma gətirdi birbaş.

Dedi: – Gir səbətə, bir an orda qal,

Yerlərə, göylərə yaxşı nəzər sal.

Onda bilərsən ki, xamuş olanlar

Nə üçün geymişdir qapqara paltar.

Sənə gizli olan hər yaxşı-yaman

Aşikar olacaq səbətdən, inan.

Qəssabın sözündə duydum sədaqət,

Yerim oldu dərhal əsrarlı səbət.

Bu qəribə səbət döndu bir quşa,

Fırlanan tilsimlə uçdum birbaşa,

Aşdım halqasını göy asimanın,

Sehriylə o çəkdi ipi, inanın,

Oynadım kəndirdə yaman mən yazıq,

Şam kimi boynuma ip keçdi artıq,

Boynum nazik idi, ip möhkəmdi, bax,

Düşdüm əsir kimi bəxtimdən uzaq.

Qatlaşmalı oldum min əziyyətə;

İp necə boynumu saldı zəhmətə!

Qırdı noxtasını bəxtin ulağı,

O kəndir çəksə də mənə gözdağı,

Demədim: bu cəfa, bu zülüm nədir?

Canımın riştəsi o kəndirdədir.

Bir minarə vardı, göyü deşərdi,

Baxanın başından papaq düşərdi,

Səbət minarəyə gəlib çatınca,

İpin düyününü bəndə atınca,

Dərhal uzaqlaşdı məni qaldıran;

Bir fayda vermədi etdiyim əfqan.

Dünya hayandadır, mən hayandayam?

Yerdən uzaqdayam, asimandayam.

Əfsun oxuyurdu fələyin tağı,

Asıldım göy kimi başı aşağı.

Ömrümün bağını duman, qar aldı,

Ödüm parçalandı, gözüm qaraldı.

Nə göyə qalxmağa qüvvətim vardı,

Nə yerə baxmağa cürətim vardı.

Qorxudan qapadım, yumdum gözümü;

Etdim acizliyə təslim özümü.

Könül tutduğuna peşiman oldu,

Ev, qohum həsrəti, qəlbimə doldu.

Çağırdım qorxudan: “Pərvərdigara”,

Peşiman olmağım gəlmədi kara,

Ah, güman aparım bilmədim nəyə,

Belə bir zamanda o minarəyə

Dağ kimi quş gəldi qondu, oturdu,

Ürəyim qorxudan döyündü, vurdu.

O qədər böyükdü, deyirdim bu an

Uçacaq minarə ağırlığından.

Qanadı bir ağac budağı kimi,

Ayaqları taxtın ayağı kimi.

Elə bil dimdiyi uca sütundur,

Ortasında kaha, bir Bisütundur.

Hərdən qaşınırdı gəlib həycana,

Silkinib baxırdı o yan – bu yana.

Onda ki qaşınıb qanad açırdı,

Sədəflər dolusu inci saçırdı.

Lələk qaldıranda dağ gövdəli quş

Ətirdən olurdu yer üzü bihuş,

Başımın üstündə yatırdı guya,

Varlığım qərq olub batırdı suya.

Dedim öz-özümə: bu quşun əgər

Tutsam ayağını, məni məhv edər.

Səbr edib dayansam, min dəhşəti var,

Yıxılaram yerə, möhnətim artar.

Qəssab nədən etdi min cəfa mənə?