|
İSKƏNDƏRNAMƏ - İqbalnamə
Xoruzlar banlamır, gəlməyir bir səs. Daxmada gecənin hörüklərindən Yeddi rəng ipəklər toxuyuram mən[22]. Bu lacivərd küpdən mən də İsatək İplər çıxarıram hər an rəngbərəng[23]. Əvvəldən bəsləyib tərbiyə verən Bir nəcib insandır məni yetirən: Mötəbər bir şəxsdir o Xoylu Imad; Qalxmaq istəyənə o edər imdad. Səxası dünyanı salmış heyrətə, Dürlə bəzək vurmuş o, səxavətə. Bu qoca dünyada ona tay hanı Ki, sözü, səxası tutsun cahanı? Onda Müştərini görərək hər an, Vurar üzüyünə Ütarid nişan[24]. Əfsus ki, bəxtimin sərkəşliyindən, Gizləyir bu dünya o zatı məndən. Işlərim düyünlü, nəsibim dərd-qəm, Nə yaxın bir dost var, nə də bir həmdəm. Məgər neçə uşaq tutar bir mama? Bir ağac nə qədər yetirər xurma[25]? Yuxusuz, ac-susuz qalıb o gecə, Bu mavi dəryada üzürdüm təkcə[26]. Gecə gecə deyil, dibsiz bir quyu, Ayı da, günü də udmuşdu suyu[27]. Gecənin bağrını yarmışdı zülmət, Kölgə eləyirdi işığa töhmət. Atdığım kəməndlə, şahın bəxtindən. Əmlik ceyranları ovlamışam mən[28]. Əngin dənizlərə mən tor atmışam, Bu torla növbənöv balıq tutmuşam[29]. Xoş görüb bəxtini şahın rəsəddə, Mən sözə başladım xoş bir saətdə. Vuruşur önümdə Çin ilə Həbəş[30], Şaha edəcəyəm onları peşkəş. O qorxunc gecədə süstləşərdim mən, Tutmasaydı şahın bəxti əlimdən. Çatdı mədəninə gövhər axtaran, Könül azad oldu qəmdən, qubardan. Qızıl çadırını günəş ucaltdı. Ipləri dağların başına atdı. Gecəki əzabı unutmaq üçün Bir məclis bəzədim mən də həmin gün. Ariflər bəyənən bir yer seçərək, Orda bir taxt qurdum mən sultanlartək. Yeni bir üsulla büsat quruldu, Düşüncəm məclisə xidmətçi oldu. Şərabım, reyhanım, məzəm, həmdəmim Sözümdü, fikrimdi, qəlbimdi mənim Qızışıb coşduqca beynim şərabdan. Gəldi səxavətə söz də bu zaman[31]. Ilham buludlarım çəkdi nərələr, Gövhərşünaslara yağdırdı gövhər[32]. Iki şey cəsarət istər insandan: Biri od, biri də yırtıcı aslan. Sanki həmcins imiş odla aslan da, Nə düşsə məhv edər bunlar bir anda. Taleyim açıldı, oldum bəxtəvər, Zöhrə dəf göndərdi, Müştəri dəftər[33]. Lütfdən gah bəzək yaradıram mən, Gah hikmət saçıram söz xəzinəmdən. Saçdığım gövhərlə bəzəndi cahan, Çünki var şah kimi bir gövhər alan. Yenidən mədənə mən əl uzatdım, Gedib xəzinənin məğzinə çatdım. Heç yaxşı iş deyil yalan danışmaq, Bu qızıl, bu da od, ərit, yoxla, bax! Neçə vaxt ağ rəngə lacivərd qatdım, Bitdi "Şərəfnamə", murada çatdım[34]. Coşdu Çin naxışlı şerim, sənətim, Gör hara qalxacaq mənim şöhrətim! Gör əvvəl nə əkdim, gör bitdi nələr, Sınığı bu sayaq bitişdirərlər[35]. Neçə il olar ki, gövhər sevənlər Axtarıb tapmayıb bir belə gövhər. Axır ki, tapıldı bir gövhər satan, Yaxşı mal alınar satıcısından. Padişah əmr etdi: bəzənsin bir bağ, Sərvlər çəmənə gətirsin növraq. Qəlbi nurlu şahın şərəfinə mən Güc alıb idrakın şəfəqlərindən, Bir sərv bəzədim ki, məclis şad olsun, Onun şərəfinə badələr dolsun. Şer yox, mənasız nəzm yazanlar Çətinlik çəkməzlər, onlara nə var? Daşlardan cəvahir çıxaran ancaq Bilir ki, çətindir gözəl söz tapmaq. Bu incə xəyallar məni coşdurdu, Könlümün atəşi beynimə vurdu. Öz tüstüm başıma qalxdıqca mənim, Quruyub qaxaca döndü bədənim. Gəlincə bu gözəl gəlin hasilə Məndə səbr gərək, şahda hövsələ. Sözə bax, baş alıb hara ucalır, Mən nələr deyirəm, o nələr çalır? Bilmirəm bu qədər füsunkar sözlər Babil quyusundan çıxır nə təhər?[36] Zöhrəyə o "Zənd"i kimlər öyrətdi, Oxuyub Harutu tamam bənd etdi?[37] Sehirli nəğməmdən Zərdüşt xar oldu. Söndü çox "Zənd"lərin alovu, odu[38]. Dəryaya dürr saçsın qətrə buradan, Qoy xurma daşısın Bəsrə buradan[39]. Bu altıkünc tağda bir buludam mən, Səpərəm hər yana su ciyərimdən[40]. Bitkitək pay alır hamı suyumdan. Yağışım sərvlər yetirir hər an[41]. Kölgətək işıqdan kim çəksə zərər. Əlbəttə, həmişə ondan çəkinər. Çeşməmdən feyziyab olsa da çoxu, Getmir gözlərinə həsəddən yuxu[42]. Mənim meyxanamdan içərlər şərab[43], Mənim sözlərimdən bağlarlar kitab. Bu feyzi onunçün qazandım ki, mən Əsla su içmədim yad bir çeşmədən[44]. Xəlvətdə poladdan sildim ki, pası, Yaqut rəngi alsın onun aynası[45]. Silib bu aynanı parlatdım par-par, Yerdən toz-torpağı külək aparar. O Çin üzlü nigar, bilmirsən məgər
|