Oldur bu müsafirətdə yarım,

Zövq əhlinə yoxdur etibarım.

Mərkəb gərək olsa əzmi-rahə,

Bəsdir bizə xaməvü siyahə.

Vər, tuşeyi-rah olursa mətlub,

Məzmuni-xoşü ibarəti-xub.

Əzm eyləyəlim, təəllül etmən!

Mənzil kəsəlim, təğafül etmən!

Ey bəxt, vəfasız olma sən həm!

Həmrahlıq et, bizimlə bir dəm!

BU, TUĞRAYİ-MİSALİ-MƏHƏBBƏTDİR VƏ DİBAÇEYİ-DİVANİ-MÖHNƏTDİR[4]

Dehqani-hədiqeyi-hekayət,

Sərrafi-cəvahiri-rəvayət,

Məni çəmənində gül dikəndə,

Söz riştəsinə gühər çəkəndə,

Qılmış bu rəvişdə nüktədanlıq,

Gülrizligü gühərfəşanlıq

Kim: xeyli-ərəbdə bir cavanmərd,

Cəmiyyətü izzü cah ilə fərd,

Müstəcməi-cümleyi-fəzayil,

Bulmuşdu rəyasəti-qəbayil,

Əmrinə ərəb mütiü münqad,

Gəh Bəsrə məqamı, gah Bəğdad.

Bir büqədə olmayıb qərarı,

Gəzməkdə keçərdi ruzigarı.

Hər ləhzə urardı ol yeganə,

Sərçeşmələrə siyah xanə.

Seyr eylər idi sürüb tənəüm,

Gözlər üzərə misali-mərdüm.

Ovzai-xiyami-mişkfami,

Xəlqə şəbi-qədr tək girami.

Hər mənzilə kim, güzar edərdi,

Səhrayi bənəfşəzar edərdi.

Gülzarlar içrə lalə çağı,

Bənzərdi evinə lalə dağı.

Əmvalı cəmii-cinsdən çox,

Əmma bu cəhanda varisi yox.

Gər qılsa onu tələf həvadis,

Yox bir xələfi ki, ona varis.

Fərzəndsiz adəmi tələfdir,

Baqi edən adəmi xələfdir

Nəsl ilə olur bəqayi-insan,

Nəzmi-bəşərü nizami-dövran.

Can cövhərinə bədəldir övlad;

Övlad qoyan, qoyar həmin ad.

Xoş ol ki, xələfdən ola xoşdil,

Dünyada bir oğlu ola qabil.

Pirayəsi ola dəstgahə,

Sərmayəsi ola izzü cahə.

Ah, ər ola bir səfihü sərkeş,

Ətvari kərihü xülqi naxoş,

Təşni oxuna olub nişanə,

Bizar ola ondan ata-anə,

Əlqissə, ol əfzəli-qəbayil,

Ol piri-həmidətül-xəsayil,

Fərzəndə olub həmişə talib.

Təhsili-bəqayi-nəslə rağib,

Çox mahliqa sənəmlər aldı,

Çox türfə zəminə töxm saldı.

Çox nəzrlər etdi hər məzarə,

Çox qıldı niyaz girdigarə,

Təsir qılıb fəğanü ahi,

Övn etdi inayəti-ilahi,

Bir gecə açıldı babi-rəhmət,

Buldu əsəri-dua icabət.

Bər verdi nihali-baği-məqsud,

Açıldı güli-hədiqeyi-cud.

Çün vədə irişdi, doğdu bir ay,

Xurşid rüxiylə aləmaray.

Şad oldular ondan ata-anə,

Şükranə verildi çox xəzanə.

Əlqissə, ədəmdən oldu peyda

Bir tifli-müzəkkərü müzəkka.

Xurşid kimi kəmalə qabil,

İsa kimi tifllikdə kamil.

Ol dəm ki, bu xakdanə düşdü,

Halını bilib fəğanə düşdü.

Axır günün əvvəl eyləyib yad,

Axıtdı sirişkü qıldı fəryad,

Yəni ki: "Vücud, dami-qəmdir;

Azadələrin yeri ədəmdir.

Hər kim ki, əsir olur bu damə,

Səbr etsə gərək qəmi-müdamə".

Olmuşdu zəbani-hali guya

Söylərdi ki: "Ey, cəfaçı dünya!

Bildim qəmini sənin ki, çoxdur,

Qəm çəkməyə bir hərif yoxdur.

Gəldim ki, olam qəmin hərifi,

Gəl, təcrübə eylə mən zəifi!

Hər qanda qəm ola, qılma ehmal!

Cəm eylə, dili-həzinimə sal!

Həm ver mənə qəm yemək kəmali,

Həm aləmi qəmdən eylə xali!

Peyvəstə məni əsiri-qəm qıl!

Kəm qılma nəsibimi, kərəm qıl!

Zövq ilə keçirmə ruzigarım!

Fani olana yox etibarım.

Ey eşq, qəribi-aləm oldum,

Avareyi-vadiyi-qəm oldum,

Tədbiri-qəm etmək, olmaz oldu,

Gəldim, geri getmək olmaz oldu,

Səndən dilərəm mədəd ki, daim

Təmkinim ola sən ilə qaim.

Bu bəzmdə kim, şərabı qandır,

Saqi cəlladi-biamandır;

Bir mey mənə sun ki, məstü mədhuş,

Daim özümü qılam fəramuş.

Nə gəldiyimi bilim cəhanə,

Nə onu ki, necədir zəmanə.

Aləm gözümə görünməyə hiç,

Bu riştədə bulmayam xəmü piç".

Dayə onu pak qaldı qandan,

Qaldırdı bu tirə xakdandan.

Qüslün verib abi-çeşmi-tərdən,

Süd yerinə verdi qan cigərdən.

Əqvamü qəbaili olub şad,

Ol növrəsə Qeys qoydular ad.