Olsun bəbəyim qərargahın,

Əşkü müjə ab ilə giyahın.

Ey çeşmi-nigar yadigari!

Səhl eylə mənə ğəmi-nigari!

Qıldıqda xəyal çeşmi Leyli,

Sən ver məni-xəstəyə təsəlli"!

Çün ol, bəşəriyyətin unutdu,

Ahu həm onunla üns tutdu,

Onun səbəbilə həm çox ahu,

Səhradə onunla tutdular xu.

BU, MƏCNUNUN KƏBUTƏRƏ ŞƏRHİ-HALIDIR VƏ ONDAN İLTİMASİ-TƏDARÜKİ- MAFİBALIDIR[37]

Bir mənzilə yetdi zarü müztər,

Bir damdə gördü bir kəbutər

Hər rövzəni-dami bir dəri-ğəm,

Min qəm mütəvəcceh ona hər dəm.

Məcnun ona baxdı yandı canı,

Yaşı kimi cuşə gəldi qanı.

Səyyadına eylədi təzərrö,

Qurtarmağın eylədi təvəqqö.

Səyyad dedi ki: - "Mən fəqirəm.

Fəqrə bu həmamə tək əsirəm.

Haşa ki, bu mürği-tizrəftar

Azad ola, mən qalam giriftar.

Gər var isə qiymətin əda qıl,

Ondan bunu damdən rəha qıl!

Əvvəl məni eylə qüssədən şad,

Ondan bunu dami-qəmdən azad!"

Variydi qolunda bir düri-tər,

Şəffaf çü dideyi-kəbutər.

Verdi onu, aldı ol əsiri,

Üftadənin oldu dəstgiri.

Sürtdü qədəminə çeşmi-pürxun,

Onca ki, ayağın etdi gülgun.

Hər dəm ona ərzi-raz edərdi,

Min nəğmeyi-şövq saz edərdi:

- "Key tizpərü bülənd pərvaz!

Ərbabi-vəfayə məhrəmi-raz!

Bu rəngi-libasi-nilfamın,

Ənduhi məlaməti-müdamın

İzhar qılır nişaneyi-qəm,

Kim qılırdı səni əsiri-matəm?

Gər aşiq isən sən ey cəhangərd,

Qaçma ki, mənəm səninlə həmdərd.

Bir ləhzə mənimlə həmnişin ol,

Gəncineyi-razimə əmin ol!

Başım tükün aşiyanə qılğıl,

Göz yaşımı abü danə qılğıl,

Sən qasid imişsən, ey həmamə,

Məndən həm ilət nigarə namə!

Gör, hicri-rüxündə iztirabım,

Peyğamım ilət, gətir cəvabım.

Billah səri-kuyinə gedəndə,

Hər çizginibən təvaf edəndə,

Yad eylə məni, səvabıma gir,

Bir tövf səvabını mənə ver,

Qon xaki-dərinə, istə danə,

Qıl özünə danəni bəhanə.

Olduqca məcalın etmə namus,

Məndən yetir ol yarə zəminbus!"

Onca dedi ona həm qəmi-dil

Kim, qıldı onu həm ünsə mail.

Başında olub şəb aşiyanı,

Gündüz olur oldu pasibanı.

Zatında görüb nişaneyi-xeyr,

Həm vəhşi mütii oldu, həm teyr.

Ram oldu bəhaim ol fikarə,

Bir fövc yığıldı varə-varə.

Ol zar idi mülki-dərd şahi,

Xeyli-dədü dam onun sipahi.

Olmuşdu bəşərdən öylə bizar

Kim, öz əksin sanırdı əğyar.

Dartıb göyə dudi-şöleyi-ah,

Öz sayəsin istəməzdi həmrah.

BU, LEYLİ ƏHVALATINDAN BİR XƏBƏRDİR VƏ MƏŞUQÜ AŞİQ ƏTVARINDAN BİR ƏSƏRDİR[38]

Saqi, mütəəllimi-xumarəm!

Müştaqi-şərabi-xoşgüvarəm!

Üftadəliyim gör, etmə ehmal,

Rəhm et, bir əyağ ilə əlim al!

İzhar qılıb səfayi-məşrəb,

Bu bəzmi çü eylədin mürəttəb,

Bəzm əhlinə növbət ilə ver cam,

Həm xas riayət eylə, həm am!

Məcnuna həmin şərab tutma,

Leyliyi ki, əsldir unutma!

Dehqani-fəsihi-farsizad,

Bu gülşənə böylə dikdi şimşad

Kim, ol çəməni-vəfa bəhari,

Daqi-qəmi-eşq laləzari,

Yəni rəvişi-vəfadə möhkəm,

Leyli sədəfi-cəvahiri-qəm

Girmişdi həsarə gənc manənd,

Urmuşdu ayağə pənddən bənd.

Nə bir fərəhi, nə bir nişati,

Nə kimsə ilə bir ixtilati,

Bizar atadənü anadən,

Biganə cəmii-aşinadən.

Yanına olurdu xublər cəm,

Pərvanəsifət həvaliyi-şəm,

Şad olmağa xatiri-həzini,

Əylənməyə təbi nazənini,

Min türfəcə-türfəcə fəsanə.

Şirin söz ilə çəkib biyanə,

Eylərlər idi, zaman-zaman yad,

Təqrib ilə, ləhzə-ləhzə bünyad.

Ol tərk qılıb nişatü rahət,

Bir üzvünü eyləyib cərahət,

Eylərdi bəhanə ilə nalə,

Düşməzdi olar düşən xəyalə.

Qızlar qaşa versə vəsmədən rəng,

Can güzgüsünə salardı ol jəng.

Qızlar üzə qoysa nildən xal,

Ol nilə çəkərdi rəxt filhal.

Qızlarda xəyali-nəqşi-diba,

Ol nəqşi-xəyal ilə şəkiba.