DIŞ OĞUZUN İÇ OĞUZA YAĞI OLMASI
Beyrəgin atasına-anasına Xəbər oldu, ağ ban evi Eşiyində şivən qopdu, Qaza bənzər qız-gəlini Ağ çıxarıb qara geydi, Ağ-boz atının quyruğunu Kəsdilər, qırx-əlli ər Qara geyib göy sarındı, Qazan bəyə uğrayıban, Sarıqların yerə vurub Beyrək, deyə ağlaşdılar. Xan Qazanın əlin öpüb, Sən sağ ol, bəy Beyrək öldü, Dedilər, namərd dayın Al eləmiş. Çağırdılar bizi Vardıq, Dış Oğuzun bizə Asi olduğunu duyanmadıq. Ortalığa müshif gəldi, ayıtdılar: – Biz, Qazana asi olduq. Sən daxı bizə müti ol. Beyrək ətməgin basmadı, Onlara müti olmadı. Namərd dayın acıqlandı, Beyrəgi durduğunda qılıncladı. Oyluğunu vurub saldı, Sən əsən qal, Beyrək haqqa vasil oldu. Mənim qanım Aruzda qoymasın – dedi. Salur Qazan divanında Bu xəbəri eşidincə, Dəstmalını ələ alıb Hökür-hökür zarlıq qıldı. Bütün orda olan bəylər Ağlaşdılar. Qazan odasına girib Yeddi gün ordan çıxmadı, Hey ağladı, hey hökürdü. Bəylər hamı divanına Toplandılar. Qazan xanın Qarındaşı Qaragünə belə aydır: – Qılbaş, var get, Söylə, ağam Qazan gəlsin, Bir igitdir, onun üçün İçimizdən əskik oldu. Həm də vəsiyyət eyləmiş, Mənim qanım alsın, demiş. Qılbaş aydır: – Qazan sənin Qardaşındır, sən vargilən. Qurtulanı hər ikisi Birgə varıb, Qazan xanın Odasına daxıl olub Səlam verib söylədilər:
– Sən sağ ol, xan, bir mərd igit Aramızdan əskik oldu, Sənin üçün başın verdi. Biz deyərim qanın alaq, Həm də sizə ismarlamış, Mənim qanım alsın, demiş. Ağlamaqdan nə çıxacaq Qazan aydır: – Məsləhətdir, Yubanmadan cəbbəxana Yüklədilsin, bəylər minsin! Bəylər mindi. Qazan xanın Qonur atın gətirdilər, Minər oldu, kus vuruldu, Boruçular boru çaldı, Gecə-gündüz demədilər, Yürütmə oldu. Dış Oğuzun Bəylərinə xəbər çatdı Qazan gəlir, söylədilər. Onlar daxı qoşun çəkib Üç Ox, Boz Ox qarşılaşdı. Aruz aydır: – İç Oğuzdan mənə qırım Qazan olsun! Əmən aydır: – Mənə qırım Tərs Uzamış. Alp Rüstəm: – Mənə qırım Ənsə Qoca oğlu olsun. Hər biri bir qırım seçib Alayları bağladılar, İki qoşun qarşı durub Şeypur çəkdi, Davulçular davul çaldı. Aruz qoca atın salıb Meydan açdı Qazan xana: – Mərə, Qavat, mənə qırım Sən gərəksən, var, gəl! – Dedi. Qazan qalxan yapınıban Süngüsünü ələ aldı Başı üstə qaldıraraq Belə dedi: – Mərə, Qavat, Müxənnəslik[7], namərdliklə Ər öldürmək nəticəsin İndi sənə göstərərəm. Aruz, Qazan üzərinə Atın saldı, Qazan xanı Qılıncladı, zərrə qədər Kəsənmədi ötə keçdi. Altmış tutam kündərini Qoltuğuna qısnayaraq Aruza bir kündər vurdu Köksün dəlib ötə keçdi. At üstündən yerə saldı Qardaşı Qaragünəyə Göz elədi: – Kəs başını! Qaragünə atdan endi, Başın kəsdi. Dış Oğuzun Ərənləri bunu görüb Hamısı atdan endilər Qazan xanın ayağına döşəndilər. Əlin öpüb suçlarından Keçməsini dilədilər. Salur Qazan suçlarını Bağışladı, dayısından Beyrəgin qanını aldı, Evin çapdı, elin-günün yağmaladı, Göy çəmənə çadır tikdi. Otaq qurdu. Dədəm Qorqud Gələr oldu, şadlıq çaldı Ğazı ərənlər başına Nələr gəldiyin söylədi:
|