QAZAN BƏYİN OĞLU URUZUN DUSTAQ OLMASI
At yürütdü, qılınc vurdu. Dönə-dönə uzun zaman Savaş etdi, kafərləri alım, – dedi. Alanmadı. Bir saatda Kafərlərə neçə kərə hücüm etdi, Birdən gözü qabağına Qılınc dəydi, qara qanı Şoruldadı, gözün örtdü, Özün sərt yerlərə saldı. Görək indi ulu Tanrı Nələr etdi. Məgər dostlar, boyu uzun Burla xatın, oğlancığın Yada salıb, səbrü-qərarı Qalmadı. Qırx incəbel Qız oğlana qara ayğırın Çəkdirdi, bütün mindi, Qara qılıncın qoşanıb, ”Başım tacı salur Qazan Nədən gəlməz”, xəyaliylə, İz izlədi, gələ-gələ Xan Qazana yaxınlaşdı. Qazan baxıb halalını tanımadı, Üzərinə gəlib aydır: – Qara ayğırın cilovunu Mənə dartgil, baş qaldırıb Mənə sarı baxgil, igid! Altındakı qara ayğırı Mənə vergil, əlindəki, Sür cidanı, yanındakı, Göy poladı, mənə vergil. Bu günümdə mənə umud Olgil, igid! Qala ölkə mən verərəm Sənə, igid! Xatın aydır: – Mənə qarşı gələn igid, Nə inlərsən, mənim keçmiş Günlərimi andırarsan? Qalxıbanı üzərindən Duran Qazan, qara gözlü At belinə minən Qazan, İlğayıban qara dağım Yıxan Qazan, kölgəlicə Qaba ağacım kəsən Qazan, Biçaq alıb qanadlarım Qıran Qazan, yalqızlıca Bir oğluma qıyan Qazan, At üstündə əglənməyib, Yortan Qazan, yoxsa sənin Belin ölmüş, Üzəngiyə duranmayan Dizin ölmüş? Xan qızı halalını Tanımayan gözün ölmüş? Bükülmüşsən sənə nə olmuş? Çal qılıncın, yetdim, Qazan! Bu məhəldə Qalın Oğuz Ərənləri bir-bir yetdi.
Görək dostlar, kimlər yetdi: Qara Dərbənd ağzında Qadir verən, Qara buğa dərisindən beşiginin dərisi olan, Acığı tutanda qara daşı kül eləyən, Qara bığın yeddi yerdə burub tökən, Xan Qazanın qarındaşı Qaragünə çapar yetdi – Çal qılıncın, qardaş Qazan, yetdim, dedi. Dalısınca görək dostlar, kimlər yetdi: Dəmir qapı Dərbənddə dəmir qapını qapıb alan, Altmış tutam kön dərinin ucunda ərlər böyürdən, Qazan kimi pəhləvanı, bir savaşda Üç kərə atından salan, Səlcuq oğlu Dəli Dondar çapar yetdi: – Çal qılıncın, ağam Qazan, yetdim, dedi. Onun ardınca görəlim kimlər yetdi: Dərstursuzca Bayındır xan yağısına qan qusduran, Qəflət Qoca oğlu olan, Şir Şəmsəddin çapar yetdi: – Çal qılıncın, ağam Qazan, yetdim, dedi. Dalısınca dostlar görək kimlər yetdi: Parasarın hasarından uçub, qaçan, Ağ-alaca gərdəginə qarşı gələn, Qazan bəyin inağı, Oğuzun imrəncisi, Boz ayğırlı xan Beyrək çapar yetdi: – Çal qılıncın, ağam Qazan, yetdim, dedi. Onun ardınca görəlim kimlər yetdi: Çaya baxsa, çalımlı, qara qartal ərdəmli, Qulağı altun küpəli, bəyləri atdan salan, Qazılıq Qoca oğlu bəy Yegnək çapar yetdi: – Çal qılıncın, ağam Qazan, yetdim, dedi. Onun ardınca görəlim kimlər yetdi: İgirmi dörd kafər qızı boy-buxununu Oxşayan Dondar yetdi. Ondan sonra min qövm başı Dügər yetdi, Ondan sonra min Bəydüz başı Əmən yetdi, Ondan sonra doqquz qoca sərkərdəsi Aruz yetdi. Sayar olsaq, Qalın Oğuz ərənləri saya gəlməz, Qazan xanın igidləri bütün yetdi. Dövrəsinə yığıldılar, Arı sudan abdəst alıb, İki rükət namaz qılıb Adı gözəl Məhəmmədi yad eləyib, Bitəkəllüf kafərlərə at saldılar, Qılınc çalıb, qan tökdülər. O günkü gün ciyəri olan igidlər bəlirdilər, Namərdlər daldanacaq gözətdilər. Qiyamət bir savaş oldu, meydan dolu baş oldu. Bəy nökərdən, nökər bəydən ayrıldı. Qalın Oğuz bəylərilə Dəli Dondar, sağdan təpdi, Ərcılasın igidlərlə Qara Budaq, soldan təpdi. Salur Qazan öndən təpdi, kafər şahı Təkura qarşı durdu. Böyürdübən atdan saldı, alca qanın yerə tökdü. Sağ tərəfdə Dəli Dondar, Qara Tükən məlik ilən qarşı gəldi, Qılıncladı yerə saldı. Sol tərəfdə Qara Budaq,
|