UŞUN QOCA OĞLU SƏGRƏK
Ağlaşdılar, bozlaşdılar.
Qabırqalı olalırmış, Yeyəlidə böyüyürmüş, Məgər xanım, Qoca bəyin Kiçik oğlu Səgrək Bahadır alp igit oldu. Birgün yolu bəylər ilən Bir dərnəyə uğraşaraq Yeyib-içib məst oldular. Səgrək qalxıb abdəst üçün Dışra çıxdı, gördü iki Öksüz oğlan çəkişirlər. Nə oldunuz, oğlan! – Deyə, Bir şapalaq birisinə, Birini də obirisinə Yapışdırdı.
Əski donun biti, Öksüzün dili acı olur. Oğlan aydır: – Mərə, bizim Yetimligimiz yetməzmi, Hələ bizi sən vurursan? Hünərin var, qeyrətin var, Get Alınca qalasından Əsir düşmüş qardaşını Alıb qurtar. Səgrək aydır: – Mərə, söylə görüm, Qardaşımın adı nədir? Oğlan aydır: – Əgrəkdir. Səgrək aydır: – Düz deyirsən, Əgrəkə Səgrək yaraşır. Qardaşım sağmış isə, Onsuz Oğuzda durmaram. Qaranqulu gözlərimin Aydını, – deyə, ağladı. İçəri söhbətə girdi, izn istədi Bəylərə xoş qalın dedi. Atını çəkdilər mindi, Atasının obasına Çapıb gəldi, Atdan düşdü. Anasının dilin aramaq istədi, Səgrək görək nə söylədi: – Qalxıbanı toparlanıb uru durdum, Qara yallı Qazılıq ata bütün mindim, Əyri yatan Ala dağa at çapırdım, Qalın Oğuz ellərində dərnək varmış, Ora vardım. Yemək-içmək arasında Boz atlı bir çapar gəldi, belə dedi: Çox zamanmış Əgrək adlı bir igit Yad ellərdə dustaq imiş. Qadir Tanrı yol veribən çıxıb gəlmiş, Bunu çapar deyər-deməz, o igidə qarşı getdi, Ana mən də varayımmı? Nə deyirsən? Anası burda söyləmiş, Qulaq asaq nə söyləmiş: – Ağzın üçün ölüm, oğul! Dilin üçün ölüm, oğul! Qarşı yatan Qara dağın Yıxılmışdı, ucaldı axır, Axıntılı gur suların Sovrulmuşdu, çağladı axır, Qaba ağacda dal budağın Qurumuşdu, yaşardı axır. Qalın Oğuz bəyləri O, igidə qarşı getsə, Sən də vargil o igidə. O, igidə yetişincə, Ağ-boz atdan yerə yengil, Əl bağlayıb ədəb ilən O, igidə salam vergil. Əlin öpüb boynun qucgil, Qara dağım yüksəgi qardaş, degil! Nə durursan, oğul, yürtgil!
Oğlan burda anasına nə söyləmiş: – Ağzın qurusun ana, Dilin çürüsün ana, Mənim böyük qarındaşım Varımış, dönsəm olmaz, Qardaşsız, Oğuzda mən, Dursam olmaz, ana haqqı, Tanrı haqqı olmasaydı, Qara polad uz qılıncım Tutardım qəfillicə Qara başın kəsərdim. Alca qanın yer üzünə Tökərdim ana, ay zalım ana! Uşun Qoca gəlib aydır: – Bu xəbər yalnışdır, inan, O, çağ qaçıb burdan gedən Sənin ağan deyil, oğul! Ağ saqqallı mən babanı Bozlatmagil, ağ birçəkli Ananı sən ağlatmagıl.
Oğlan burada söyləmiş: – Üç yüz altmış alp ərənlər Ova minsə, qanlı keyik üzərinə Qovğa qopsa, qarındaşlı Mərd igitlər qalxar, qopar. Qarındaşsız miskin igit Ənsəsinə yumruq dəysə, Ağlayıban dörd yanına Baxar olur, ala gözdən Acı yaşın tökər olur. Ala gözlü oğlunuzu Görənəcən, a bəy baba, Xatın ana, əsən qalın! Ata-ana söylədilər: – Bu xəbər yalnışdır, oğul, Getmə, qayıt! Oğlan aydır: – Gəlin məni
|