Qızların əli hənadə gülgun,

Onun əli əşki ilə pürxun.

Nə iynədə, nə ipəkdə meyli,

Müjganə tökərdi əşk seyli.

Qızlar qılıb ərizuyi-ziyvər,

Gər riştəyə çəksələrdi gövhər,

Ol dəxi çəkərdi eyləyib rəşk,

Tari-bədəninə gövhəri-əşk.

Məcnundan idi cünuni əfzun,

"Leyli" deyənə, deyərdi "Məcnun!"

Dünlər ki, gedib yanından ol cəm,

Bir guşədə ol qalırdı vü şəm,

Şəmə qəmi-dil bəyan edərdi,

Suzi-cigərin əyan edərdi.

BU, LEYLİNİN ÇİRAĞLA MACƏRASIDIR VƏ ONDAN ÇAREYİ-DƏRDİ-DİL TƏMƏNNASIDIR[39]

- "Key didəsi bağlı, bağrı dağlı!

Başı qaralı, ayağı bağlı!

Gəl, olalı həmnəfəs mənü sən,

Razi-dili-zarin eylə rövşən!

Nə dərd səni nizar edibdir,

Alüftəvü zərdü zar edibdir?

Başdan ayağa nədir bu yanmaq,

Dudi-dilə dəmbədəm boyanmaq?

Nə cinsdir əslin, ey bəlakəş.

Kim, abi-həyatın oldu atəş?

Şərhi-dili-gərmü çeşmi-tər ver!

Sərrişteyi-razdən xəbər ver!

Hər ləhzə düşərsən iztirabə,

Həm atəşə qərqsən, həm abə!

Nə sehr qılırsan, ey səhərxiz

Kim, atəşin abdən olur tiz?

Mən suxtədən həm olma qafil,

Məndə dəxi var bir ğəmi-dil.

Mən həm sənə bənzərəm vəfadə,

Bəlkə neçə mərtəbə ziyadə.

Sən gecə həmin yanarsan, ey zar!

Mən gecə vü gündüzəm giriftar.

Səndə əsəri-həva ziyandır,

Nisbət mənə rahəti-rəvandır.

Xoşdur sənə sirrini, töküb yaş,

Məclislər içində eyləmək faş.

Könlün çü deyil vəfadə qaim,

Könlündəkidir dilində daim.

Mən sabiti-ərseyi-bəlayəm,

Ney kimi xəzaneyi-həvayəm.

Olmam olur-olmaz ilə dəmsaz,

Başım kəsilirsə söyləmən raz.

Derdim sənə söyləyəm qəmi-dil,

Səndə dəxi tab yox, nə hasil,

Doymaz cigərim bu şərhi-razə.

Ahım gətirər səni güdazə.

Bir yarə bu dərdi eylədim faş,

Olmadı mənə bu yolda yoldaş,

Səbr eyləmədi bu dərdü dağə,

Qatlanmadı, düşdü daşə-dağə.

Yanında sənin həm urmayım dəm,

Ta qaçmayasan irağə sən həm".

Şəmin çü görərdi yox zəbanı,

Dəm urmağa yox yanında canı.

Pərvanəyə şərh edərdi razın,

Ərz eylər idi olan niyazın.

BU, LEYLİNİN PƏRVANƏYƏ KƏŞFİ-RAZIDIR VƏ ONUNLA FİLCÜMLƏ İZHARİ-NİYAZIDIR[40]

"- Key, tairi-aşiyaneyi-eşq!

Sərgəşteyi-abü daneyi-eşq!

Sənsən rəhi-eşq içində sadiq,

Aşiqsən, əmma təmam aşiq.

Bir görməyə yarı can verərsən,

Bir zövqə iki cahan verərsən.

Xoşdur tələbi-vəfadə halın,

Guya ki, fənadədir visalın.

Hər necə ki, şöhreyi-cahansan,

Eşq içrə səramədi-zamansan.

Müşkül ki, mənim kimi olub zar,

Məncə ola səndə şövqi-didar.

Sən, seyrdəsən həmişə sərməst,

Mən dami-bəladə dərdə pabəst,

Dünlər[41] sənə dust həmnişindir,

Hicran mənə müttəsil qərindir.

Bir şöləyə sən nisar edib can,

Dişvar qəmin qılırsan asan.

Mən can ilə istərəm çəkəm qəm,

Min can dilərəm ğəm içrə hər dəm.

Məncə sənə yox ğəmi-nihani;

Gər var desən, qanı[42] nişani?

Qanı nəmi-çeşmi-əşkrizin,

Qanı dəmi-sərdü gərmxizin?

Qanı sitəmü bəlayə durmaq?

Eşqə duruşub cəfayə durmaq?"

Pərvanədə həm görərdi nöqsan,

Bulmazdı onunla dərdə dərman.

Naçar qılıb təhəmmülü səbr,

Ol kəsrə dilərdi qeybdən cəbr,

Yarı gecələr ki, çeşmeyi-xab,

Gözlər çəmənin qılırdı sirab,

Zülmatə düşərdi nuri-biniş,

Aram bulurdu afəriniş,

Yuxuya gedərdi yarü əğyar,

Dərd əhli həmin qalırdı bidar,

Səhraya çıxardı evdən ol mah,

Kamınca qılardı naləvü ah.

Fəryadın edib büləndpayə,

Razi-dilini açardı ayə.

BU, LEYLİNİN AY İLƏ MÜNAZİRƏ QILDIĞIDIR VƏ XURŞİD KİMİ ŞÖVQ ODUNA YAXILDIĞIDIR[43]

Key, gah qədim kimi xəmidə!

Gahi pür olan misali-didə!

Gəh zahir olan mənə qəmim tək!

Gəh qaib ənisü həmdəmim tək!

Şahiddir ona bu inqilabın

Kim, aşiqisən bir afitabın!

Hicranı ilə nizar olubsan,

Sərgəşteyi-ruzigar olubsan!