|
1911
Zənn etmə ki, daim belə qızğın qala bazar... Min zülm çatır xəlqə dilazarlığından, Yeydir sənə ölmək bu cəhandarlığından!..
İlk dəfə “Yeni həqiqət” qəzetində (17 fevral 1911, â„– 22) “Mütərcim Ə.S.” imzası ilə çap olunmuşdur.
97 MOLLA ƏRƏSZADƏNIN... VAY, YENƏ MABƏDI VAR!
Molla Ərəszadənin...[xvi] vay, yenə mabədi var! Yazdığının yox sonu, “ənənə” mabədi var; Gündə çıxan qəztənin bircəsi boş keçməyir, Bir geçəlik mətləbin bir sənə mabədi var!..
İlk dəfə “Molla Nəsrəddin” jurnalında (23 fevral 1911, â„– 8) “(.....)” imzası ilə çap olunmuşdur.
98 TƏBRİZDƏN “MOLLA NƏSRƏDDİN”Ə GÖNDƏRİLƏN KAĞIZLARIN MÜFƏTTİŞİNƏ
Ey müfəttiş, yollanan kağızları axtarma çox, Hökmi-təftiş eləyən əşxası get təftiş qıl; Qorxma, yavrum, Molla Nəsrəddin əmin xain deyil, Xaini-millət olan hükkamdən təşviş qıl!
İlk dəfə “Molla Nəsrəddin” jurnalında (23 fevral 1911, â„– 8) “(.....)” imzası ilə çap olunmuşdur.
99 MÜHƏRRİRLƏRƏ
Təlimə dair odlu yazılmış məqalələr, Zənn etmə, mültəhib olaraq xəlqi yaxmayır.. Yox, yox, cəmaət anlamış elmin məziyyətin, Amma nə çarə, daldakı məlun buraxmayır!..
İlk dəfə “Yeni həqiqət” qəzetində (1 mart 1911, â„– 32) “Ə.S.” imzası ilə çap olunmuşdur.
100 EY PULLULARIN SƏFASI, NOVRUZ!
Ey pulluların səfası, novruz! Tacirlərin aşınası, novruz! Bir millətə eyd ikən, nədən bəs Oldun füqəra əzası, novruz?!
İlk dəfə “Molla Nəsrəddin” jurnalında (9 mart 1911, â„– 10) “(.....)” imzası ilə çap olunmuşdur.
101 BAYRAM TÖHFƏSİ
Ey tökən mollaların kamına şərbət, novruz! Əğniyalarla quran məclisi-işrət. novruz! Səndə hər kəs sevinir, bəs niyə ancaq füqəra Çəkir övladını gördükdə xəcalət, novruz?!
İlk dəfə “Molla Nəsrəddin” jurnalında (9 mart 1911, â„– 10) “(.....)” imzası ilə çap olunmuşdur.
102 OYLƏ BIR TƏRCÜMƏ KIM, RUHI-ŞEKSPIR GÖRÇƏK
Oylə bir tərcümə kim, ruhi-Şekspir görçək Ağladı ruhi-Otelloyla bərabər özünə. “Ax, mütərcim!” deyə bir odlu tüfürcək atdı, Şübhəsiz, düşdü o da tərcüməkarın gözünə.
İlk dəfə “Molla Nəsrəddin” jurnalında (9 mart 1911, â„– 10) “(.....)” imzası ilə çap olunmuşdur. Bu taziyanə Haşım bəy Vəzirov tərəfindən Şekspirin “Otello” əsərinin qəliz, savadsız bir dildə azərtürkcəyə tərcüməsi ilə əlaqədar yazılmışdır.
[i] Habil və Qabil – Din tarixində Adəm peyğəmbərin oğulları. [ii] Nasirülmülk – İranda Qacar sülaləsinin son hökmdarı, az yaşlı Əhməd şahın hakimiyyəti dövründə (1909-1925) naibüssəltənə olmuşdur. [iii] Məhəmmədəli şah taxtdan salındıqdan sonra Odessaya, oradan da Berlinə gedir. Berlində Nasirülmülk ilə görüşmək isdədikdə, Nasirülmülk onu rədd edir. Ona işarədir. [iv] Təbriz hakimi, məşrutə uğrundakı mübarizənin əleyhdarlarından biri.
[v] Qədim İranın əfsanəvi padşahlarından biri. Guya çiyinlərinə iki ilan yapışmış imiş, bu ilanlar ona əzab verməsin deyə bunlara gündə iki uşağın beynini yedirərmiş.
[vi] Təbriz mücahidi. İranın baş naziri Mirzə Ələsgər xanı (Atabəy Əzəmi) öldürmüşdür.
[vii] Dreper Con Yilyam (1811-1882) – Amerika kimyaçısı və fizioloqudur. “Avropanın əqli inkişafının tarixi” (1867-1870), “Din və elm arasındakı münaqişənin tarixi” (1874) və bir sıra başqa əsərləri ilə geniş şöhrət qazanmışdır. [viii] Əhməd Midhət (1845-1913) – Məşhur türk yazışısı.
[ix] Rəhim xan – İranın iri feodallarından biri idi. 1905-ci il inqilabı dövründə Təbriz zəhmətkeşləri üsyan bayrağı qaldırdığı vaxt Məhəmmədəli şahın göstərişinə əsasən əksinqilabçılara kömək üçün böyük bir atlı qüvvəsi ilə Təbriz gəlmiş, kəndliləri qarət etmiş, bir çox adamı “inqilabçı” adı ilə tutub həbsə atmışdır.
[x] Peterburqda çıxan mürtəce “Novoye vremya” qəzetinin (1868-1917) fəal mühərrirlərindən biri.
[xi] 1911-1912-ci illərdə Bakıda çıxan “tərbiyeyi-ətfala, ədəbiyyata, təbabət və evdarlığa dair” həftəlik qadın jurnalı. Redaktoru Xədicə xanım Əlibəyova, naşiri isə Mustafa bəy Əlibəyov. [xii] Deyir.
[xiii] Almaniyanın Berlin yaxınlığında, yaşıllıq içindəki şəhərlərindən biridir. [xiv] Almaniyanın cənub-qərbində böyük şəhər.
[xv] Müslihiddin Sədiyi-Şirazi (1184-1291) – Şərqin dahi klassiklərindən biridir.
[xvi] Molla Məhəmmədtağı Ərəszadə - Zaqafqaziya ruhani idarəsinin üzvü idi. O zamankı moizələrdən ibarət uzun-uzadı məqalələr çap etdirər, axırında isə həmişə “mabədi var” sözlərini yazardı.
|