Qafqaz ölkəsində toplu olaraq üç millət yaşamaqdadır; türklər, gürcülər və ermənilər. 1917-ci il inqilabından sonra bura Qafqaz Komissarlığı şəklində idi və yenə bu üç millətdən mütəşəkkil Seym idarəsi quruldu. Seymin dövrünü tədqiq edənlər görəcəklər ki, bu idarə gürcülərin və ermənilərin nüfuzları altında fəaliyyət göstərmişdir. Bir kərə Azərbaycanın mərkəzi Bakıda rus idarəsi tör-töküntüləri erməni təşkilatları, əksəriyyəti rus olan fəhlələr və silahlı rus əsgərləri Xəzər dənizi donanmasının rus dənizçiləri ilə birləşərək Bakı “Müsavat” təşkilatını, xüsusilə ziyalılarını susduraraq dağıtmışdılar. Bunlar Seymin hakimiyyətini tanımayaraq Bakını Lenin Moskvasına bağlamışlar. Nəticədə Seymə daxil olan millətlər bir-bir istiqlallarını elan etdilər. 1918-ci il mayın 28-də elan edilən Azərbaycan Cümhuriyyəti də fəaliyyətinin ilk həftəsində hökumətini Gəncə şəhərinə köçürdü və Bakı düşməndən təmizlənənə qədər Gəncədən Azərbaycanı idarə etdi. 1918-ci il sentyabrın 15-də Bakı düşməndən təmizləndikdən sonra hökumət Gəncədən Bakıya köçdü. Ancaq, bütün bunlar asan başa gəlməmişdir. Bir əsrdən artıq Azərbaycan xalqı Çar üsul-idarəsilə amansız bir mücadilə apararaq minlərlə şəhid vermişdir. 1917-ci il inqilabından sonra Gəncə xalq qüvvələri ruslarla müxtəlif qarşılaşmalarında meydan müharibələrini andıran savaşlar apardılar. Ancaq, Cümhuriyyətin mərkəzi olan Bakını düşməndən təmizləmək üçün Gəncə xalqı böyük qardaşı olan Osmanlı Türklərini köməyə çağırdı. Yardıma gələn böyük qardaşları ilə birlikdə əl-ələ verərək tarix boyu qəhrəmanlıqlar yaratmış Türk paşalarının komandanlığı altında Bakını düşməndən təmizləyə bilmişdilər.

Tarixən bu səhifələrini Azərbaycan xalqı unutmaz və daima şərəflə anacaqlar. İllər keçdikcə bu hadisənin qiyməti və mənası bir qat daha aydınlaşacaq və qiymətləndiriləcəkdir. Bu tarixi hadisə Türk millətinə mənsub iki qolun Mehmetçiklərinin şəhadəti ilə pərçinləşmişdir. Tarixin bu qızıl səhifələri Türk millətinin tarixində Dünya durduqca yaşayacaqdır.