XIX əsrin əvvəllərində rus çar imperializmi Azərbaycan xalqlarını işğal etməyə başlamış və bu işi on il ərzində tamamlaya bilmişdi. İşğal edilən xanlıqların heç bir hüququ tanınmadan rus imperiyasına ilhaq edilmişdilər. Bunlar Bakı, Gəncə, Qarabağ, Şəki, Şirvan, Quba, Lənkəran xanlıqları ilə bir neçə kiçik sultanlıqdan ibarət idi.

Azərbaycan xanlıqları o dövrlərdə aralarında birlik qura bilməmişdilər. Bu səbəbdən də rus imperializmi bunları bir-bir asanlıqla işğal edə bilmişdir. Ancaq, başlarına gələn bu fəlakətdən sonra bu xanlıqlar öz əhalisi ilə ruslara qarşı amansız bir mübarizəyə başladılar. Dinləri, dilləri, ənənələri və adətləri bir olan bu insanlar tez dil tapdılar, qaynaşdılar və bir varlıq olaraq ortaya çıxdılar. Ruslar ən çətin mübarizəni bu xanlıqlardan Gəncə xanlığı ilə apardılar və böyük tələfat verdilər. Rus ordularının komandanı general Sisianov Gəncə xanı Cavad xana hədələyici ultimatumlar göndərir və Cavad xanın ruslara qarşı vuruşmasını milçəklə filin mübarizəsinə bənzədərək “Gəl təslim ol İmperator səni əfv edər” deyirdi. Cavad xan isə inadından dönməyərək mübarizəsini davam etdirirdi. O, Sisianova “Mən ölməmiş siz Gəncəyə girə bilməzsiniz” cavabını verirdi. Nəhayət mühasirənin heç bir nəticə verməyəcəyini hiss edən ruslar şəhərin içindən keçən çayın məcrasını dəyişdirdilər. Bir tərəfdən aclıq, susuzluq, digər tərəfdən də ağır topların müntəzəm olaraq şəhərə atəş açmaları nəticəsində xalqın müqaviməti zəiflədi. Bundan istifadə edən ruslar şəhərə girə bildilər. Ancaq Cavad xan və oğlu şəhid olduqdan sonra.

Şəhərə girən vəhşi rus əsgərləri qarşılarına çıxan hər bir canlını amansızcasına məhv edirdilər. Bu rus çarının onlara qələbədən sonra verdiyi zəfər haqqı idi. Mühasirə zamanı şəhərdəki qocalar, xəstələr və uşaqlar Gəncənin böyük camesinə sığınmışdılar. Növbə cameyə çatır. Ancaq, camenin qapısında rus əsgərlərini rusca bilən bir ağsaqqal qarşılayır və onlara “Bura qışla deyil, Allahın evidir. Burada yalnız ibadət edilir. Buraya silahla girilməz. İçəridə qocalar, qadınlar və uşaqlar var. Hamısı Allahlarına sığınmışlar. Mərhəmət edin” deyir. Əsgərlər əvvəlcə ağsaqqal qocanı öldürür və sonra içəri girərək oradakıları qılıncdan keçirirlər. Camenin qanını təmizləmək bir həftə çəkir. Bax budur rus mədəniyyəti... Şairlər tərəfindən Gəncə xanlığı və onun qəhrəman xanı Cavad xan üçün yazılan misralar hələ də Azərbaycan xalqının dilində əzbərdir. Şair Qazaxlı Dilbozun dastanının son misrası belədir:

“Elə ki, Cavad xanı vurdular,

Sanki qırıldı beli Gəncənin”