|
TƏPƏGÖZ
Başlanış
Son illərdə Bir şərqli biliklinin Söhbətinə qulaq asdım: – Savadsız bir ailədə Mən doğulub boy atmışam. Atam bütün yazılardan Təkcə kiçik ədədləri Tanıyardı. Bir də niyə, Əyri-üyrü bir xətt ilən Öz adını cızmalardı. Tayfamızda ağ-qaradan Başı çıxan Bircə mənim anam idi. O da ancaq düz, ya qələt Fəqət Quran oxuyardı.
Bütün bizim kəndimizin Bilgilərin toplasaydın, Neçə beyt şeir, neçə nağıl, Olduğumuz vilayətin əhvalatı, Neçə dastan, neçə möcüz, Neçə-neçə dayaz sözlər, Neçə böyük şəhr adından Artıq bir şey toplamazdın. Bizim kənddə heç bir evə Kitab-mitab dolanmazdı. Ancaq bəzən Yaşlılarıın danışdığı Nağıllardan, dastanlardan Çox maraqlı əfsanələr Yadımdadır. Biri budur: “Yer altında bir ölkə var, Birgözlülər ölkəsidir.
O diyarda sübh olanda Bizim yerdə günəş batar. Eləcə də, demək, bizim Gündüzümüz Birgözlünün gecəsidir.
Adamcıldır birgözlülər, Su yerinə qan içərlər”.
* * * Bizim eldən İlk məktəbə gedən uşaq Mən olmuşam. Oxuduğum kitablarda Bizim axşam, o diyarda Səhər olan bir torpaqdan Əcəb sözlər yazılmışdı. O yerlərin çox da belə Ehtiramlı, ehtişamlı, “Təməddün”lü[1] bir ölkələr – Olduğundan söz çox idi. Birgözlüdən, adamcıldan Su yerinə qan içəndən Ad yox idi.
* * * Mən məktəbi bitirmədən Müharibə başlanmışdı. Qafılcədən bir gün yadlar, Gündüzləri Bizim yerdə gecə olan Adamzadlar, Çağrılmamış qonaq kimi Yurdumuza soxuldular.
Gördük iki gözləri var, Bizə belə dedilər ki, Lingi uzun, əsrin boğaz, Oturarkən ayaqların Masa üstə dırmaşdıran Bu daylaqlar İnsanlığı, azadlığı “Qorumaqçın”! Vətənindən baş götürüb, Diyar-diyar Gəzişirlər, dolanırlar. Sonra bizə Qaraları, kölələri “Azad” edən Mübariz bir “Baltaçı”dan Danışdılar.
Biz inandıq, Onları çox əziz sandıq. Evimizdə yer-yurd verdik. Onlar üçün “bar”lar açdıq. Yemək verdik, içmək verdik.
Savaş bitdi. Radiolar, qəzetələr “İnsaniyyət qalib gəldi” – Deyə, bütün ölkələrə Çov saldılar. “Azadlıq”dan, “hürriyyət”dən, “Bəşəriyyət hüququ”ndan Sicirrəmə-sicirrəmə Söz dedilər. Əyri durub düz dedilər.
Biz düşündük, Xub. İnsanıq, Burnumuz var, Ağzımız var, Danışmağa dilimiz var, İşləməyə əlimiz var, Dolanmağa yerimiz var, Yaşamağa yurdumuz var. Həvəsləndik. İstədik ki, Ata-baba yerimizdə İş işləyək, əkin əkək. Özümüzə yuva tikək.
|