Bir dəvə, bir ilan, bir də tısbağa
Yoldaş olmuşdular mundan sabiqa.
Xanəyek müttəfiq, yekdil, yekcəhət,
Yox idi arada bir sirri-xəlvət.
İkisinin əkli rig ilə torpaq,
Dəvənin töməsi giyahu yapraq.
Gəzərkən tapdılar bir girdə çörək,
Dedilər: aparıb mənzildə yeyək.
Nəhayət, ounların kini var idi,
Muzi idi çünki hiyləkar idi.
Bir-birinə dedi: "bizə nə lazım
Kim, belə axmağa olaq mülazim.
Həmi yerdən yeyir, həmi həvadən,
Yalvarıb bir çörək alaq xudadən,
Aparıb onunla üç yerə bölək,
Aldadarıq, qalar özmüzə əppək".
Muzilər qoydular binayi-möhkəm,
Dəvəyə dedilər: "ey yaru həmdəm,
Həqqi bu kim, uç gundü binaharıq,
Görürsən nə gunə olmuşuq arıq,
Tapdığımız həmin bir girdə nandı,
Gər üç yerə bölək, haman hamandı.
Məsəldir: bir paydan bir kişi doyar,
Gər bölünə - ikisin də ac qoyar.
Yaxşı odur - bunu yesin birimiz,
Dost-düşmənə faş olmasın sirrimiz,
Olsun şol yeyənin tabü təvanı,
Ara yerdə nahəq çıxmasın canı.
Əlbəttə yetirir qasimül-ərzaq,
Qoymaz bizi acü susuz qırılaq"
Dedi: "nə desəniz mənim sözüm yox,
Həq bilir ki, özgə payda gözüm yox.
Püşk atsanız əgər, raziyəm püşkə,
Qoy düşsün düşəcək hər kimə kişkə".
Dedilər: "nə lazım püşk alaq ələ,
Şükr olsun xudayə, münsifik hələ.
Hər kəs öz yaşını eyləsin izhar,
Gördük birimizin artıq sinni var
Cahıllar əl çəksin o binəvadən,
Nəsibin istəsin bari-xudadən.
Şol qocaya olsun ta inki qüvvət,
Bəlkə yol bacara bir neçə müddət".
Dəvə qaldı labüd laəlac, naçar,
Dedi: "özüz bilin, ixtiyarız var".
İlan tısbağaya dedi: "ey rəfiq,
Əvvəl de, sənindir həm yol, həm təriq"..
Dedi: "daş başıma, küllər gözümə,
Bavər edən olsa mənim sözümə.
Ol xaliqi-yekta həyyü-ləmyəzəl
İycadi-adəmə qoyan vəqt əl,
On-on beş yaşında hazır idim mən,
Bir əcəb məkanda tutmuşdum vətən.
Gördüm ki, Adəmə can verdi allah,
Mən dedim qurtardım, indi bismillah!"
Həqdi, dil-dodağın çeynədi üştür,
Saribani-qəza dedi ki, diş dur!
Ondan sonra nəvbət yetdi ilanə,
Gətirdi sinnini şərhü bəyanə,
Dedi: "ey biçarə, uşaq imişsən,
Bəs neçün olubsan ha böylə kühən?
Ol zaman ki, həyyü qadiri-muxtar
İstədi ki, yer-göy ola bərqərar,
Adəm harda idi, həvva kim idi?
Məlaiki-ərşi-əla kim idi?
Bir xaliqin özü, bir mən var idim,
İndi belə görmə, bir minar idim.
Müruri-zəmanın evi yıxılsın,
Mənim kimi xanimanı dağılsın.
İndi mari-çubə həmtasiyəm mən,
Həq bilir ki, mütləq tanımaz görən".
Dəvə zahir edib bir nimxəndə,
Dedi: "öz yaşımı deyərəm mən də".
Götürüb ağzına yerdən çörəyi,
Başladı ahəstə tər göyşəməyi.
Dedi: "ey mədəni-hədyanü kəzaf!
Bu söz ilə dəvə uşaq imiş saf"
Lazımdır şol yerdə bu növ misal
Nəsihət eyləsin xəlqə əhli-hal.
Özündən böyüyə etsə xəyanət,
Ac qalır, etməsin, əlbət, səd əlbət.
Bir adam ki, qoya hiylə binası,
Aqibət özünə dəyər xətası.
Yoldaş yoldaş ilə xədəng nisbət,
Düz gərək ta ruzi-həşru qiyamət.
Əgər əyri ola dəruni, çün yay,
Kirişi qırılıb axır olur zay.
Müşküldü nəzm etmək hər belə nəsri,
Əfv eyləsin arif gər olsa kəsri.